De reguliere medische wereld en de psychiatrie zien psychische disbalansen vooral als ziektes. Een ziekte verandert een mens in een patiënt die meestal medicatie nodig heeft, vaak blijvend. In mijn ogen zijn psychische stoornissen en labels geen ziektes, maar boodschappen. Ze vertellen ons waar aan gewerkt moet worden, in wat wij uit balans zijn met onszelf en welke emoties er om verwerking vragen.
Psychische klachten zijn boodschappen met een schat aan waarde. Als wij er naar leren luisteren, vinden wij ook de weg om weer in balans te komen. Ze geven ons waardevolle inzichten om ons in bloei te zetten en vanuit onze oorspronkelijke autonomie en kracht te laten handelen.
De boodschap achter een klacht
Zelf had ik jarenlang te kampen met depressieve gevoelens en gevoelens van moedeloosheid en eenzaamheid. Tot aan mijn 45ste wilde ik bijna dagelijks dood, ik was het leven dat ik leefde spuugzat. Dankzij een burnout werd ik stilgelegd en kon ik niet anders dan aan mijzelf gaan werken. Daardoor ontdekte ik waardoor ik mij zo depressief, eenzaam en moedeloos voelde. Vanaf het moment dat ik stilstond bij mijn leven werd ik mij bewust van een aantal zaken: ik deed niet het werk dat ik wilde, ik ervoer een chronisch tekort aan liefde, kon niet genieten, stond op een negatieve manier in het leven, voelde mij ongelukkig en eenzaam, was niet blij met het leven dat ik leefde en zat vol met onverwerkte emoties uit het verleden. Nu achteraf gezien totaal logisch dus dat mijn psyche mij een moedeloos en depressief gevoel liet voelen en dat mijn gedrag op veel fronten uit balans was. Naarmate ik mijn emoties echt ging verwerken (iets anders dan ze een plekje geven), nam mijn gevoel van opluchting toe. Ook werd ik steeds meer mijzelf: de persoon die er altijd al in had gezeten, maar er door opgekropte emoties en angsten niet uit kwam. Door het werk te gaan doen waar ik blij van werd en wat mij energie gaf, namen mijn depressieve gevoelens en ook mijn burnout af. Door te ontdekken wat ik uit mijn verslavingen wilde halen, werd ik mij bewust wat ik uit mijzelf moest leren halen.
Mijn depressie ‘vertelde’ mij dus dat ik niet de dingen deed waar ik blij van werd, niet mijzelf was en dat mijn emoties mij een zwaar gevoel gaven en om verwerking vroegen.
Zo kijk ik tegen alle psychische klachten aan. Of het nu psychoses zijn, een Borderline gedrag, autisme of ADHD, ze vertellen ons welke facetten van ons leven om aandacht vragen en waar aan gewerkt moet worden. Als wij luisteren naar de boodschappen en ermee aan de slag gaan, dan komen wij weer dichterbij onze oorspronkelijke kern en wie wij in wezen zijn. Dan komen onze passie en kwaliteiten weer aan de oppervlakte, waardoor de psyche beetje bij beetje weer in balans komt.
Je bént ook niet je klacht
Een ‘fout’ in onze taal is dat wij zeggen: “Ik bén depressief, ik bén een borderliner, ik bén psychotisch enzovoorts”. Dit klopt natuurlijk niet. Iemand heeft misschien wel een klacht, maar is iets heel anders. Op zielsniveau zijn wij liefde, kracht en wijsheid. In onze ziel zitten onze vermogens en talenten. Dat is wat wij zijn. Onze ‘ziektes’ en disbalansen is wat wij voelen of waar wij mee te kampen hebben, maar is niet wat wij zijn. Dit lijkt een kleine verspreking, maar is het zeker niet. Als wij depressief zijn, dan worden wij dat ook op identiteisniveau. Alsof wij dan in al onze cellen depressief worden en vergeten dat wij een krachtige, liefdevolle bron van energie zijn. Dan lukt het ons ook niet meer om de kracht van die ziel te gebruiken voor het herstel en het overwinnen van een klacht. Als wij depressief zijn, dan kunnen wij niets anders doen dan de symptomen ervan bestrijden. Wij zijn dan niet meer aan het leven, maar aan het overleven. Als wij echter het onderscheid maken tussen wat wij werkelijk zijn (onze ziel) en waar wij mee te kampen hebben, dan kunnen wij ons afvragen wat er gebeurd is, waardoor een klacht is ontstaan. Zo kunnen wij dus de klacht helen en overwinnen en er zelfs kracht uit halen.
Haal het label (de klacht of het gevoel) van je af
Ik ga er vanuit dat elk mens een autonome, zelfhelende ziel in zich heeft. Als wij leven vanuit passie en bezieling en de emoties hebben verwerkt die wij in de loop van ons leven hebben opgebouwd, dan treedt er een heling op van klachten, ziektes en disbalansen. Die ziel zelf heeft geen disbalansen of ziektes, maar is volledig heel, gezond en krachtig. Ziektes en disbalansen ontstaan gaandeweg ons leven doordat wij dingen meemaken die emoties veroorzaken, angsten hebben opgebouwd, niet het leven leiden dat wij het liefst zouden willen en niet te vergeten natuurlijk, verkeerde en ongezonde voeding tot ons nemen.
Als wij dus het verschil maken tussen wie wij zijn enerzijds en waar wij mee te kampen hebben anderzijds, dan kunnen wij ons afvragen: “wat is er met mij gebeurd waardoor de klacht, de ziekte is ontstaan?” Dus, “ik ben Piet en heb te kampen met een depressie” is iets wezenlijk anders dan: “ik ben Piet en ben depressief”. Bij de eerste benadering kunnen wij blijven werken met Piet de persoon die een klacht heeft, bij de tweede benadering kunnen wij eigenlijk alleen maar werken met de klacht, in dit geval de depressie.
Maak dus goed onderscheid tussen wie je bent in jouw wezen en hoe jij je voelt of welke klacht je hebt. Dus: je bént geen alcoholist, maar je hebt een alcoholprobleem. Je bént niet psychotisch, autistisch of wat dan ook, maar je hebt een klacht die psychotisch, autisme e.d. wordt genoemd.
Verwerken is iets anders dan een plekje geven
Als een cliënt mij bijvoorbeeld zegt: “het overlijden van persoon X heb ik een plekje gegeven”, kan ik er bijna met zekerheid vanuit gaan dat de emoties die met dat overlijden te maken hebben nog in haar of zijn systeem zitten. Ze zijn verborgen en opgeslagen, maar niet verwerkt. Ook al voelt een gebeurtenis uit het verleden niet meer zwaar, zolang hij niet is verwerkt, zullen de emoties mee blijven trillen en een invloed hebben in ons dagelijks leven.
Ik geef hier een voorbeeld uit mijn eigen ervaring. Mijn moeder is als kind tijdens de oorlog gedurende een aantal jaar ‘gevangen’ geweest in een Japans kamp. Wat ze daar precies heeft meegemaakt weet ik niet, want zij heeft er nooit over gesproken. Als wij er iets over vroegen, dan blokte ze dat direct af en zei ons: “Oh nee niets hoor, ik was alleen een paar jaar mijn vrijheid kwijt”. Dat het emotioneel erg zwaar voor haar is geweest, blijkt voor mij wel uit haar racistische manier van reageren op alle personen die ‘zwart, Jap of buitenlands’ zijn. In haar leven reageerde zij, zonder zich daar bewust van te zijn geweest, totaal liefdeloos op deze mensen.
Eigenlijk kun je wel zeggen dat zij tot aan het eind van haar leven slachtoffer is geweest/gebleven van wat haar als kind is overkomen. Alle emoties van toen zijn haar hele leven naar boven gekomen als zij in het dagelijks leven met oorlog of met buitenlanders met een kleur te maken had. Alsof zij haar hele leven heeft gereageerd zoals het kind zich voelde dat zij toen was.
Verwerken is met een gebeurtenis aan de slag gaan. Niet meer wegstoppen, maar het naar boven laten komen. De emoties willen eruit en niet onderdrukt worden. Als je een strandbal onder water probeert te houden, dan kost dat moeite en er hoeft maar iets te gebeuren, of die bal schiet ineens naar de oppervlakte. Zo ook met onze emoties die wij wegstoppen. Telkens als er iets gebeurt in ons dagelijks leven wat ons (misschien zelfs onbewust) herinnert aan die emotionele gebeurtenis van toen, dan trillen die opgeslagen emoties mee en beïnvloeden ons handelen.
Door het verwerken haal je kracht uit een gebeurtenis
Naarmate emoties eruit komen en losgelaten worden, wordt het ook mogelijk om te ontdekken wat een gebeurtenis je heeft opgeleverd. Dit klinkt misschien hard, alsof ik zeg dat je blij moet zijn met zwaar beladen gebeurtenissen. Natuurlijk is het niet fijn om een trauma op te lopen, maar wij kunnen niet ontkennen dat wij leren uit trauma’s. Ze maken ons uiteindelijk krachtiger.
Door verwerking komen wij uit ons slachtoffergedrag. Belangrijk dit zodat je niet je hele leven last hebt van de effecten van trauma. Het is al vreselijk om ergens slachtoffer van te worden, maar nog vreselijker is het om je jouw hele leven slachtoffer te voelen. Dit houdt je klein en beperkt, terwijl dat het loskomen van een slachtoffergevoel juist vrijheid en ruimte geeft.
Conclusie
Psychische disbalansen zijn geen ziektes en wel degelijk te helen en te overwinnen. Ze hoeven absoluut niet blijvend te zijn en in mijn ogen hoeft medicatie dat ook niet te zijn. Niemand is ziek ook al heeft zij of hij te kampen met psychische disbalansen, gedragsproblemen of verslavingen. Elk mens heeft een krachtige, autonome Ik in zich, die door emoties en opgelopen ‘trauma’s’ bedekt raakt en onze psyche daardoor uit balans haalt.
Als de modder van een kristal wordt gehaald, wordt beetje bij beetje de kracht en de zuiverheid van het kristal weer zichtbaar. Als opgelopen trauma’s, angsten en emotioneel beladen gebeurtenissen worden verwerkt en wij ons bewust worden van onze patronen en disbalansen, dan komen onze passie en vermogens weer aan de oppervlakte. De psyche komt dan weer in balans en zal een gevoel van kracht, plezier en geluk geven.
In liefde verbonden,
Rob Derksen